จิตใจผ่อนคลาย ไม่ทำร้ายไต (บันทึกของแผ่นดิน ๑๑)

จิตใจผ่อนคลาย ไม่ทำร้ายไต

…..จิตใจกับไตมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันมีการอธิบายความสัมพันธ์นี้ผ่านกลไกความเครียด โรคไตเรื้อรังเป็นการเจ็บป่วยเรื้อรังที่ทำให้เกิดเป็นความเครียดเรื้อรังในทางกลับกัน ความเครียดเรื้อรังก็ส่งผลทำให้ไตมีปัญหาได้เช่นกัน เนื่องจากความเครียดทำให้สมองส่งคลื่นไปกระตุ้นต่อมหมวกไตให้หลั่งฮอร์โมนที่ชื่อว่า คอร์ติซอล หรือที่มักเรียกกันว่า ฮอร์โมนแห่งความเครียด
…..ฮอร์โมนนี้มีผลต่อการทำงานของระบบในร่างกายหลายระบบ โดยเฉพาะระบบหัวใจและหลอดเลือด ทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น เลือดไปเลี้ยงหัวใจมากขึ้น ทำให้หัวใจทำงานหนัก แต่มาเลี้ยงที่ไตน้อยลง ส่งผลต่อการทำงานของไต ในทางการแพทย์แผนปัจจุบันจึงให้ความสำคัญกับการคลายเครียดด้วยเทคนิควิธีการต่างๆ นอกเหนือไปจากการใช้ยา เช่น การฝึกเกร็งและคลายกล้ามเนื้อ การฝึกการหายใจ การทำสมาธิเบื้องต้น การใช้เทคนิคความเงียบ การใช้จินตนาการ การทำงานศิลปะ การใช้เสียงเพลง การใช้เทปเสียงคลายเครียดด้วยตนเอง เป็นต้น
…..การแพทย์แผนจีนถือว่า การเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ของคนเราแบ่งเป็น ๗ อย่าง คือ ดีใจ โกรธ กังวล คิดมาก ทุกข์ใจ หวาดกลัว ตกใจ ซึ่งเรียกรวมกันว่า อารมณ์ทั้งเจ็ด อารมณ์เหล่านี้เป็นปฏิกิริยาต่อสิ่งภายนอกที่ถือเป็นภาวะทางจิตใจตามปกติ แต่ถ้าหากปฏิกิริยาทางอารมณ์นั้นๆ รุนแรงหรือยืดเยื้อ จะมีผลต่ออวัยวะและพลังงานของชีวิตในระยะยาว ทำให้เกิดอาการต่างๆ โดยเชื่อว่า “ความหวาดกลัวทำลายไต” “ความโกรธทำลายตับ” “การคิดมากทำลายม้าม” “ความทุกข์โศกทำลายปอด กล่าวคือ อารมณ์นั้นมีอิทธิพลต่อสุขภาพอย่างมาก
…..ส่วนการแพทย์แผนไทยมีแนวคิดพื้นฐานว่า สรรพสิ่งในจักรวาลรวมทั้งมนุษย์ประกอบขึ้นมาจากธาตุ มนุษย์ประกอบด้วย ธาตุดิน ๒๐ น้ำ ๑๒ ลม ๖ ไฟ ๔ โดยธาตุในที่นี้ดูจากคุณลักษณะ เช่น ลมมีลักษณะเคลื่อนไหว ไม่อยู่นิ่ง ไร้ทิศทาง มีความเย็น และแห้ง ความคิดจิตใจของเราก็เป็นลักษณะหนึ่งของธาตุลมที่เรียกว่า ลมกองละเอียด เมื่อธาตุลมกำเริบ จะเกิดความสับสนในจิตใจ วนเวียนอยู่กับความคิด ความเครียด นอนไม่หลับ
…..ความกำเริบของธาตุลมแก้ไขได้โดยการทำในสิ่งตรงข้าม คือ การสร้างจังหวะ มีหลักจดจ่อ เช่น จดจ่ออยู่กับจังหวะการหายใจ การเดินจงกรม หรืออาจจะมีการใช้ยาหอม เครื่องหอมเพื่อดูแลธาตุลม ยิ่งกว่านั้นการแพทย์แผนไทยยังยึดโยงอยู่กับพุทธศาสนา ซึ่งมีคำสอนว่า การที่จิตใจสับสน วุ่นวาย เป็นทุกข์นั้นมีรากเหง้ามาจากกิเลส คือ ความโลภโกรธ หลง การปฏิบัติตามหลักธรรมเพื่อลดละกิเลส จะทำให้จิตใจสงบเย็น ไม่เหวี่ยงไปเหวี่ยงมาตามอารมณ์ ไม่เครียด ไม่ทำร้ายไต

ปิดการแสดงความเห็น