กูดกีบม้า ยาม้าปนแรด…โดย “พี่ต้อม”
ชื่อวิทยาศาสตร์ Angiopteris evecta (G.Forst.) Hoffm.
ชื่อวงศ์ MARATTIACEAE
ชื่ออื่น กีบม้าลม กีบแรด ดูกู(มาเลเซีย) ว่านกีบม้า ว่านกีบแรด ปากูปีเละ ปากูดาฆิง
ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ประเภทเฟิร์น กอมีลักษณะคล้ายหัว สีน้ำตาลแก่อมดำ ผิวเป็นลูกคลื่น ต้นหรือกิ่งตั้งตรง อาจสูงได้ถึง ๓ เมตร ใบประกอบเรียงแบบขนนก ใบย่อยยาวปลายแหลม
การขยายพันธุ์ แยกหน่อจากกอ และสปอร์
เฟิร์นกีบม้า ยาอายุวัฒนะ ขับปัสสาวะและบำรุง 
กูดกีบม้านิยมเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ว่านกีบแรด เนื่องจากเป็นเหง้าใหญ่ มีกลีบแข็งๆ งอกขึ้นมาเหมือนกีบเท้าของม้าหรือของแรด กูดกีบม้าเป็นพืชตระกูลเฟิร์นขึ้นตามป่าดิบชื้น ใบอ่อนและยอดอ่อนใช้กินได้เหมือนผักกูดทั่วไป ดังนั้นพ่อหมอยาอีสานซึ่งอยู่กับพืชสมุนไพรในป่าเต็งรัง จึงไม่ค่อยมีโอกาสได้ใช้กูดกีบม้ามากนัก ขณะที่หมอยาในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ หมอยาปกาเกอะญอ หมอยาเมืองเลย ซึ่งอยู่ใกล้ป่าดิบชื้นมากกว่า จะมีความเชี่ยวชาญในการใช้กูดกีบม้ามากกว่าภาคอื่นๆ
สรรพคุณของกูดกีบม้าที่รู้จักกันทั่วไปคือ เป็นยากำลัง ยาอายุวัฒนะ สรรพคุณด้านนี้ ตาเพ็ง สุขนำพ่อหมอยาอายุ ๙๐ ปี อำเภอหนองหิน จังหวัดเลย ยืนยันได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้กูดกีบม้ายังใช้ลดบวม ขับปัสสาวะ แก้ปวดเมื่อย รักษาแผลในปากและคอ
ยารักษามะเร็ง ยาเบาหวานของแดนใต้
นอกจากใช้เป็นยาบำรุงกำลังเหมือนหมอยาภาคอื่นๆ แล้ว หมอยาสามจังหวัดภาคใต้ซึ่งเรียกกูดกีบม้าว่า ปากูปีเละ หรือ ปียา(ปัตตานี) หรือบางครั้งก็เรียก ปากูดาฆิง จะใช้กูดกีบม้าเป็นยารักษาโรคมะเร็ง โรคหัวใจ พ่อหมอแบอีซอใช้หัวปากูปีและเหง้ากระทือหั่นตากแห้งต้มน้ำดื่ม สำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็งและโรคหัวใจ และยังใช้เหง้าตากแห้งตัวเดียวมาต้มน้ำดื่มเป็นประจำเพื่อคุมน้ำตาลในโรคเบาหวาน ส่วนแบนุ หมอยาปัตตานี เรียกว่ากูดกีบม้าว่า ปียา ใช้เป็นยารักษาโรคมะเร็งเช่นเดียวกัน โดยใช้เหง้ามาต้มกับแก่นขี้เหล็ก แล้วนำน้ำมาดื่มเป็นประจำ
กูดกีบม้ากับการศึกษาวิจัยสมัยใหม่
กูดกีบม้าก็เหมือนกับสมุนไพรพื้นบ้านไทยอื่นๆ ที่มีการศึกษาวิจัยน้อยมาก แต่อย่างไรก็ตามมีรายงานการศึกษาในห้องทดลองพบว่า สารในกูดกีบม้ามีฤทธิ์ในการต้านมะเร็ง แต่เป็นฤทธิ์อ่อน นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ต้านเชื้อ HIV ด้วย
กูดกีบม้าคือคุณค่าของป่าดิบชื้น ที่คนรอบผืนป่าพึ่งพาอาศัย เป็นทั้งความงามน่าตื่นตาตื่นใจ เป็นความภาคภูมิใจที่มีสมุนไพรนี้อยู่คู่ชุมชน
ตำรับยา
ยาบำรุงกำลัง บำรุงเลือด
ใช้หัวกูดกีบม้าหั่นตากดองเหล้าหรือต้มน้ำกิน กินแก้เจ็บหลัง เจ็บเอว
ยาลดความดัน
หั่นหัวกูดกีบม้าตากแห้ง ต้มน้ำกิน
ยารักษาแผลในปากและคอ
นำหัวกูดกีบม้าฝนกับน้ำ หรือต้มเคี่ยวข้นๆ ใช้ทาหรืออมไว้ให้ตัวยาสัมผัสกับแผล
เรื่องก่อนหน้า
กำลัง…สมุนไพรให้เรี่ยวแรง